سُوۡرَةُ محَمَّد
.
بِسۡمِ ٱللهِ ٱلرَّحۡمَـٰنِ ٱلرَّحِيمِ
به نام خداوند بخشنده مهربان
الَّذِینَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَن سَبِیلِ اللَّهِ أَضَلَّ أَعْمَالَهُمْ ﴿۱﴾
كسانی كه كافر میگردند و مردمان را از راه خدا باز میدارند ، خدا همه كارهای ( نیك ) ایشان را باطل ( قلمداد و بیاجر ) مینماید .
وَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَآمَنُوا بِمَا نُزِّلَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَهُوَ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ كَفَّرَ عَنْهُمْ سَیئَاتِهِمْ وَأَصْلَحَ بَالَهُمْ ﴿۲﴾
و اما كسانی كه ایمان بیاورند و كارهای نیك و شایسته بكنند ، و چیزی را باور دارند كه بر محمد نازل شده است – و آن هم حق است و از سوی پروردگارشان آمده است – خداوند گناهانشان را میبخشاید و بدیهایشان را نادیده میگیرد ، و حال و وضعشان را خوب میسازد .
ذَلِكَ بِأَنَّ الَّذِینَ كَفَرُوا اتَّبَعُوا الْبَاطِلَ وَأَنَّ الَّذِینَ آمَنُوا اتَّبَعُوا الْحَقَّ مِن رَّبِّهِمْ كَذَلِكَ یضْرِبُ اللَّهُ لِلنَّاسِ أَمْثَالَهُمْ ﴿۳﴾
این بدان خاطر است كه كافران از باطل پیروی میكنند و مؤمنان از حقی پیروی میكنند كه از سوی پروردگارشان آمده است . اینگونه خدا برای مردم مثالهای ( حسنات یا سیئات ) ایشان را بیان میدارد .
فَإِذا لَقِیتُمُ الَّذِینَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقَابِ حَتَّى إِذَا أَثْخَنتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثَاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَإِمَّا فِدَاء حَتَّى تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزَارَهَا ذَلِكَ وَلَوْ یشَاء اللَّهُ لَانتَصَرَ مِنْهُمْ وَلَكِن لِّیبْلُوَ بَعْضَكُم بِبَعْضٍ وَالَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَلَن یضِلَّ أَعْمَالَهُمْ ﴿۴﴾
هنگامی كه با كافران ( در میدان جنگ ) روبهرو میشوید ، گردنهایشان را بزنید ، و همچنان ادامه دهید تا به اندازه كافی دشمن را ( با كشتن و زخمیكردن ) ضعیف و درهم میكوبید . در این هنگام ( اسیران را ) محكم ببندید ، بعدها یا بر آنان منّت میگذارید ( و بدون عوض آزادشان میكنید ) و یا ( در برابر آزادی از آنان ) فدیه میگیرید ( خواه با معاوضه اسراء و خواه با دریافت اموال . این وضع همچنان ادامه خواهد داشت ) تا جنگ بارهای سنگین خود را بر زمین مینهد و نبرد پایان میگیرد . برنامه این است ، و اگر خدا میخواست خودش ( از طریقهای دیگری همچون طوفان و زلزله و سیل و غرق و به زمین فرو بردن ، و سایر بلایا و مصائب ، بدون جنگ شما ) از آنان انتقام میگرفت . اما خدا خواسته است بعضی از شما را با بعضی دیگر بیازماید ( و مؤمنان راستین را با جهاد با كافران امتحان نماید ) . كسانی كه در راه خدا كشته میشوند ، خداوند هرگز كارهایشان را نادیده نمیگیرد و بیمزد نمیگذارد .
سَیهْدِیهِمْ وَیصْلِحُ بَالَهُمْ ﴿۵﴾
به زودی خداوند آنان را ( به سوی مقامات عالیه بهشت و گفتار نیك و كردار پسندیده ) رهنمود میكند و حال و وضعشان را خوب و عالی مینماید .
وَیدْخِلُهُمُ الْجَنَّةَ عَرَّفَهَا لَهُمْ ﴿۶﴾
و آنان را به بهشتی داخل خواهد كرد كه آن را بدیشان معرفی كرده است ( واوصافش را توسط پیغمبران و كتابهای آسمانی بازگو نموده است ) .
یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِن تَنصُرُوا اللَّهَ ینصُرْكُمْ وَیثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ ﴿۷﴾
ای مؤمنان ! اگر ( دین ) خدا را یاری كنید ، خدا شما را یاری میكند ( و بر دشمنانتان پیروز میگرداند ) و گامهایتان را استوار میدارد ( و كار و بارتان را استقرار میبخشد ) .
وَالَّذِینَ كَفَرُوا فَتَعْسًا لَّهُمْ وَأَضَلَّ أَعْمَالَهُمْ ﴿۸﴾
كافران ، مرگ بر آنان باد ، و خداوند اعمال ( نیك ) ایشان را باطل و بیسود گرداناد !
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَرِهُوا مَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ ﴿۹﴾
این بدان خاطر است كه چیزی را كه خداوند فرو فرستاده است دوست نمیدارند ، و لذا خدا كارهای ( نیك ) ایشان را هم باطل و بیسود میگرداند .
أَفَلَمْ یسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَینظُرُوا كَیفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ
دَمَّرَ اللَّهُ عَلَیهِمْ وَلِلْكَافِرِینَ أَمْثَالُهَا ﴿۱۰﴾
آیا در زمین به گشت و گذار نپرداختهاند تا ببینند عاقبت كسانی كه پیش از ایشان بودهاند به كجا كشیده و چه شده است ؟ خداوند آنان را نابود ساخته است ( و دمار از روزگارشان را بدر آورده است ) ، و برای كافران امثال این عواقب و مجازاتها خواهد بود .
ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ مَوْلَى الَّذِینَ آمَنُوا وَأَنَّ الْكَافِرِینَ لَا مَوْلَى لَهُمْ ﴿۱۱﴾
این ( عاقبت نیك مؤمنان و عاقبت سوء كافران ) بدان خاطر است كه خداوند سرپرست و یاور مؤمنان است ، ولیكن كافران هیچ گونه سرپرست و یاوری ندارند .
إِنَّ اللَّهَ یدْخِلُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَالَّذِینَ كَفَرُوا یتَمَتَّعُونَ وَیأْكُلُونَ كَمَا تَأْكُلُ الْأَنْعَامُ وَالنَّارُ مَثْوًى لَّهُمْ ﴿۱۲﴾
خداوند كسانی را كه ایمان بیاورند و كارهای شایسته و بایسته بكنند ، به باغهائی از بهشت داخل میگرداند كه رودبارها و چشمهسارها در زیر ( كاخها و درختهای ) آن روان است . در حالی كه كافران ( چند روزی از نعمتهای زودگذر جهان ) بهره و لذت میبرند و همچون چهارپایان ( بیخبر و غافل از سرانجام كار ) میچرند و میخورند ، و ( پس از بدرود حیات و گام نهادن به آخرت ) آتش دوزخ جایگاه ایشان است .
وَكَأَین مِّن قَرْیةٍ هِی أَشَدُّ قُوَّةً مِّن قَرْیتِكَ الَّتِی أَخْرَجَتْكَ أَهْلَكْنَاهُمْ فَلَا نَاصِرَ لَهُمْ ﴿۱۳﴾
چه شهرهای زیادی كه ( اهالی ) آنها از ( اهالی ) شهری كه تو را از آن بیرون كردهاند ، قدرتمندتر و پرزورتر بودهاند ، و ما آنان را هلاك و نابود كردهایم ، و هیچ یار و یاوری نداشتهاند ( كه بدیشان كمك كند و آنان را از دست قهر ما برهاند ) .
أَفَمَن كَانَ عَلَى بَینَةٍ مِّن رَّبِّهِ كَمَن زُینَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ وَاتَّبَعُوا أَهْوَاءهُمْ ﴿۱۴﴾
آیا كسانی كه از دلائل روشن و براهین قطعی پروردگارشان برخوردارند ، همسان كسانیند كه اعمال زشتشان در نظرشان آراسته و پیراسته شده است و از هواها و هوسهای خود پیروی میكنند ؟
مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِیهَا أَنْهَارٌ مِّن مَّاء غَیرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِن لَّبَنٍ لَّمْ یتَغَیرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِّنْ خَمْرٍ لَّذَّةٍ لِّلشَّارِبِینَ وَأَنْهَارٌ مِّنْ عَسَلٍ مُّصَفًّى وَلَهُمْ فِیهَا مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ وَمَغْفِرَةٌ مِّن رَّبِّهِمْ كَمَنْ هُوَ خَالِدٌ فِی النَّارِ وَسُقُوا مَاء حَمِیمًا فَقَطَّعَ أَمْعَاءهُمْ ﴿۱۵﴾
وصف بهشتی كه به پرهیزگاران وعده داده شده است ( چنین است كه ) در آن رودبارهائی از آبی ( زلال و خالص ) است كه گندیده و بدبو نگشته است ، و رودبارهائی از شیری است كه طعم و مزه آن متغیر نشده است ، و رودبارهائی از شرابی است كه سراپا لذت برای نوشندگان است ، و رودبارهائی از عسلی است كه خالص و پالوده است ، و در آنجا آنان هرگونه میوهای دارند ، و ( از همه بالاتر ) از آمرزش پروردگارشان برخوردارند ( آیا چنین كسانی ) همانند كسانیند كه در آتش دوزخ جاویدان میمانند و از آب داغ و جوشان نوشانده میشوند ، ( آبی كه به محض نوشیدن ) اندرونه و رودههای ایشان را پاره پاره میكند و از هم میگسلد .
وَمِنْهُم مَّن یسْتَمِعُ إِلَیكَ حَتَّى إِذَا خَرَجُوا مِنْ عِندِكَ قَالُوا لِلَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ مَاذَا قَالَ آنِفًا أُوْلَئِكَ الَّذِینَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَاتَّبَعُوا أَهْوَاءهُمْ ﴿۱۶﴾
در میان منافقان كسانی هستند كه به سخنانت گوش فرا میدهند ، اما هنگامی كه از نزد تو بیرون میروند ، به كسانی ( از علمای صحابه ) كه ( از سوی خدا ) بدیشان علم و دانش بخشیده شده است ، میگویند : این مرد الآن چه گفت ؟ ! ( آنچه میگوید بیارزش و یاوه است ! ) آنان كسانیند كه خداوند بر دلهایشان مهر نهاده است ، و از هواها و هوسهایشان پیروی میكنند .
وَالَّذِینَ اهْتَدَوْا زَادَهُمْ هُدًى وَآتَاهُمْ تَقْواهُمْ ﴿۱۷﴾
كسانی كه راهیاب شدهاند ، خداوند بر راهیابی ایشان میافزاید و تقوای لازم را بدیشان عطاء مینماید .
فَهَلْ ینظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَن تَأْتِیهُم بَغْتَةً فَقَدْ جَاء أَشْرَاطُهَا فَأَنَّى لَهُمْ إِذَا جَاءتْهُمْ ذِكْرَاهُمْ ﴿۱۸﴾
انگار ( كافران و منافقان تا قیامت فرا نرسد ایمان نمیآورند ، و برای ایمان آوردن خود ) قیامت را چشم میدارند كه ناگهان برپا میشود ؟ ! هماكنون علائم و نشانههای آن ظاهر شده است ( كه از جمله آنها بعثت خاتمالانبیاء است ) . اما وقتی كه قیامت فرا رسید ، دیگر باور داشتن و اندرز گرفتن چه سودی به حالشان دارد ؟ !
فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ وَلِلْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَاللَّهُ یعْلَمُ مُتَقَلَّبَكُمْ وَمَثْوَاكُمْ ﴿۱۹﴾
بدان كه قطعاً هیچ معبودی جز الله وجود ندارد . برای گناهان خود و مردان و زنان مؤمن آمرزش بخواه . خدا از حركات و سكناتتان كاملاً آگاه است ( و میداند به كجا میروید و در كجا زندگی میكنید و چه میكنید و چه نمیكنید ) .
وَیقُولُ الَّذِینَ آمَنُوا لَوْلَا نُزِّلَتْ سُورَةٌ فَإِذَا أُنزِلَتْ سُورَةٌ مُّحْكَمَةٌ وَذُكِرَ فِیهَا الْقِتَالُ رَأَیتَ الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٌ ینظُرُونَ إِلَیكَ نَظَرَ الْمَغْشِی عَلَیهِ مِنَ الْمَوْتِ فَأَوْلَى لَهُمْ ﴿۲۰﴾
مؤمنان میگویند : كاش ! سورهای فرود میآمد ( و ما را به جنگ با دشمنان میخواند ) . زمانی كه سوره محكمی نازل میگردد و جنگ در آن ذكر میشود ( و روشن و آشكار به جنگ دستور میدهد ) منافقان بیماردل را میبینی همچون كسی به تو نگاه میكنند كه ( در آستانه مرگ قرار گرفته است و ) به سبب ( سكرات ) موت بیهوش افتاده است . پس مرگشان باد !
طَاعَةٌ وَقَوْلٌ مَّعْرُوفٌ فَإِذَا عَزَمَ الْأَمْرُ فَلَوْ صَدَقُوا اللَّهَ لَكَانَ خَیرًا لَّهُمْ ﴿۲۱﴾
اطاعت ( از خدا و پیغمبر ) و بیان سخنان نیك ( و سنجیدهای كه شرعپسند باشد ، برای آنان بهتر و به حالشان سودمندتر است ) . هنگامی كه كار جدی میشود ( و جهادگران آماده حركت به سوی رزمگاه میگردند ) اگر با خدا راست باشند ( و ایمان صادقانه و فرمانبرداری مخلصانه داشته باشند ، از دوروئی و بزدلی ) برای ایشان بهتر خواهد بود .
فَهَلْ عَسَیتُمْ إِن تَوَلَّیتُمْ أَن تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ وَتُقَطِّعُوا أَرْحَامَكُمْ ﴿۲۲﴾
آیا اگر ( از قرآن و برنامه اسلام ) رویگردان شوید ، جز این انتظار دارید كه در زمین فساد كنید و پیوند خویشاوندی میان خویش را بگسلید ؟
أُوْلَئِكَ الَّذِینَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَأَعْمَى أَبْصَارَهُمْ ﴿۲۳﴾
آنان كسانیند كه خداوند ایشان را نفرین و از رحمت خویش بدور داشته است ، لذا گوشهایشان را ( از شنیدن حق ) كر ، و چشمانشان را ( از دیدن راه هدایت و سعادت ) كور كرده است .
أَفَلَا یتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا ﴿۲۴﴾
آیا درباره قرآن نمیاندیشند ( و مطالب و نكات آن را بررسی و وارسی نمیكنند ؟ ) یا این كه بر دلهائی قفلهای ویژهای زدهاند ؟
إِنَّ الَّذِینَ ارْتَدُّوا عَلَى أَدْبَارِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَینَ لَهُمُ الْهُدَى الشَّیطَانُ سَوَّلَ لَهُمْ وَأَمْلَى لَهُمْ ﴿۲۵﴾
كسانی كه بعد از روشن شدن ( راه حقیقت و ) هدایت ، به كفر و ضلال پیشین خود برمیگردند ، بدان خاطر است كه اهریمن كارهایشان را در نظرشان میآراید و ایشان را با آرزوهای طولانی فریفته میدارد .
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لِلَّذِینَ كَرِهُوا مَا نَزَّلَ اللَّهُ سَنُطِیعُكُمْ فِی بَعْضِ الْأَمْرِ وَاللَّهُ یعْلَمُ إِسْرَارَهُمْ ﴿۲۶﴾
این ( چرخ زدن و از دین برگشتن ) بدان خاطر است كه به كسانی كه دشمن چیزی هستند كه خدا فرو فرستاده است ، گفته بودند : در برخی از كارها از شما اطاعت و پیروی میكنیم ! خدا آگاه از پنهانكاری ایشان میباشد .
فَكَیفَ إِذَا تَوَفَّتْهُمْ الْمَلَائِكَةُ یضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبَارَهُمْ ﴿۲۷﴾
حال آنان چگونه خواهد بود بدان هنگام كه فرشتگان مأمور قبض ارواح به سراغشان میآیند و چهرهها و پشتها ( و سایر اندامهای ) ایشان را به زیر ضربات خود میگیرند ؟ !
ذَلِكَ بِأَنَّهُمُ اتَّبَعُوا مَا أَسْخَطَ اللَّهَ وَكَرِهُوا رِضْوَانَهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ ﴿۲۸﴾
این گونه ( جان برگرفتن ایشان ) بدان خاطر است كه آنان بدنبال چیزی میروند كه خدای را بر سر خشم میآورد ، و از چیزی كه موجب خوشنودی او است بدشان میآید ، و لذا خداوند كارهای ( نیك ) ایشان را باطل و بیسود میگرداند .
أَمْ حَسِبَ الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٌ أَن لَّن یخْرِجَ اللَّهُ أَضْغَانَهُمْ ﴿۲۹﴾
آیا كسانی كه در دلهایشان بیماری ( نفاق و كینهتوزی اسلام ) است ، گمان میبرند خدا كینهها و دشمنانگیهای ایشان را ( كه از اسلام و مسلمین در دل دارند ) ظاهر و برملا نمیگرداند ؟
وَلَوْ نَشَاء لَأَرَینَاكَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُم بِسِیمَاهُمْ وَلَتَعْرِفَنَّهُمْ فِی لَحْنِ الْقَوْلِ وَاللَّهُ یعْلَمُ أَعْمَالَكُمْ ﴿۳۰﴾
اگر ما میخواستیم آنان را به تو نشان میدادیم و تو از روی قیافه و علامتشان ایشان را میشناختی . تو قطعاً آنان را از روی طرز سخن و نحوه گفتار میشناسی . خداوند آگاه از كارهایتان میباشد ( و حقیقت پندار و گفتار و رفتارتان را میداند و همگان را خوب میشناسد و پاداش و پادافره لازم را به هر كسی خواهد داد ) .
وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِینَ مِنكُمْ وَالصَّابِرِینَ وَنَبْلُوَ أَخْبَارَكُمْ ﴿۳۱﴾
ما همه شما را ( با وجود آگاهی از اعمالتان ) قطعاً آزمایش میكنیم ، تا معلوم شود مجاهدان ( واقعی ) و صابران شما كیانند ( و مجاهدنماها و ناشكیبایان سستعنصر كیان ) . و اخبار شما را بیازمائیم ( كه آیا در راه اسلام صادقانه سخن گفتهاید یا خیر . دعوت مستمر و خستگیناپذیر داشتهاید و از اسلحه گفتار در قلع و قمع كفار سود بردهاید ، یا از لوم لائم ترسیدهاید ) .
إِنَّ الَّذِینَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَن سَبِیلِ اللَّهِ وَشَاقُّوا الرَّسُولَ مِن بَعْدِ مَا تَبَینَ لَهُمُ الهُدَى لَن یضُرُّوا اللَّهَ شَیئًا وَسَیحْبِطُ أَعْمَالَهُمْ ﴿۳۲﴾
كسانی كه كافر میشوند ، و مردمان را از راه خدا بازمیدارند ، و بدنبال آن كه هدایت برایشان شناخته و روشن میگردد با پیغمبر به مخالفت و دشمنانگی میپردازند ، هرگز كمترین زیانی به خدا نمیرسانند ، و بلكه خدا كارهای ( نیك ) ایشان را هم باطل و بیسود میگرداند .
یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَلَا تُبْطِلُوا أَعْمَالَكُمْ ﴿۳۳﴾
ای مؤمنان ! از خدا و پیغمبر اطاعت كنید ، و كارهای خود را ( با انجام معاصی ) باطل مگردانید .
إِنَّ الَّذِینَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَن سَبِیلِ اللَّهِ ثُمَّ مَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ فَلَن یغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ ﴿۳۴﴾
كسانی كه كافر گردند و مردمان را از راه خدا بازدارند و سپس بمیرند در حالی كه كافر باشند ، هرگز خداوند ایشان را نخواهد بخشید .
فَلَا تَهِنُوا وَتَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَاللَّهُ مَعَكُمْ وَلَن یتِرَكُمْ أَعْمَالَكُمْ ﴿۳۵﴾
سست مشوید ، و ( كافران را ) به صلح مخوانید ، چرا كه شما برترید و خدا با شما است ، و هرگز از ( اجر و ثواب ) اعمالتان نمیكاهد .
إِنَّمَا الحَیاةُ الدُّنْیا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَإِن تُؤْمِنُوا وَتَتَّقُوا یؤْتِكُمْ أُجُورَكُمْ وَلَا یسْأَلْكُمْ أَمْوَالَكُمْ ﴿۳۶﴾
زندگی دنیا بازی و سرگرمی بیش نیست ، و اگر ایمان بیاورید و پرهیزگاری كنید ، خداوند پاداش شما را ( به نحو كامل ) میدهد و دارائی شما را هم نمیخواهد .
إِن یسْأَلْكُمُوهَا فَیحْفِكُمْ تَبْخَلُوا وَیخْرِجْ أَضْغَانَكُمْ ﴿۳۷﴾
اگر خدا از شما اموالتان را درخواست كند ، و حتی اصرار هم بورزد ، شما ( به خاطر دلبستگی شدید و مالدوستی سرشتی انسان ) بخل نشان خواهید داد و تنگچشمیخواهید كرد ، و باعث بروز كینههایتان میشود . ( پس خدا كه شما را میشناسد ، چنین كاری را نمیكند ) .
هَاأَنتُمْ هَؤُلَاء تُدْعَوْنَ لِتُنفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَمِنكُم مَّن یبْخَلُ وَمَن یبْخَلْ فَإِنَّمَا یبْخَلُ عَن نَّفْسِهِ وَاللَّهُ الْغَنِی وَأَنتُمُ الْفُقَرَاء وَإِن تَتَوَلَّوْا یسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَیرَكُمْ ثُمَّ لَا یكُونُوا أَمْثَالَكُمْ ﴿۳۸﴾
آگاه باشید كه شما ( از سوی آفریدگارتان ) دعوت به انفاق در راه خدا میشوید . بعضی از شما بخل میورزند . هر كس هم بخل بورزد ، در حق خود بخل میورزد ( و زیان آن متوجه خودش میگردد ) . زیرا خدا بینیاز است و شما نیازمندید . اگر شما ( از فرمان خدا سرپیچی كنید و ) روی برتابید ، مردمان دیگری را جایگزین شما میگرداند ( و این مأموریت را به گروه دیگری میسپارد ) كه هرگز همسان شما نخواهند بود ( و از ایثار و فداكاری و بذل جان و مال خودداری نخواهند كرد و از فرمان یزدان رویگردان نخواهند شد ) .