سُوۡرَةُ الجُمُعَة
.
بِسۡمِ ٱللهِ ٱلرَّحۡمَـٰنِ ٱلرَّحِيمِ
به نام خداوند بخشنده مهربان
يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأرْضِ الْمَلِكِ الْقُدُّوسِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ (١)
هر چه در آسمانها و زمين است همه به تسبيح و ستايش خدا كه پادشاهى منزّه و پاك و مقتدر و حكيم است مشغولند. (۱)
هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الأمِّيِّينَ رَسُولا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ (٢)
اوست خدايى كه ميان عرب امّى (يعنى قومى كه خواندن و نوشتن نمىدانستند) پيغمبرى بزرگوار از همان مردم برانگيخت كه بر آنان آيات وحى خدا تلاوت مىكند و آنها را (از لوث جهل و اخلاق زشت) پاك مىسازد و شريعت و احكام كتاب سماوى و حكمت الهى مىآموزد و همانا پيش از اين همه در ورطه جهالت و گمراهى آشكار بودند. (۲)
وَآخَرِينَ مِنْهُمْ لَمَّا يَلْحَقُوا بِهِمْ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (٣)
و نيز قوم ديگرى از آنان را (كه به روايت از پيغمبر مراد عجمند) كه هنوز به عرب (در اسلام) ملحق نشدهاند هدايت فرمايد كه او خداى مقتدر و همه كارش به حكمت و مصلحت است. (۳)
ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ (٤)
اين (رسالت و نزول قرآن) فضل و كرامت خداست كه به هر كه بخواهد مىدهد و خدا را فضل و رحمت نامنتهاست. (۴)
مَثَلُ الَّذِينَ حُمِّلُوا التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ يَحْمِلُوهَا كَمَثَلِ الْحِمَارِ يَحْمِلُ أَسْفَارًا بِئْسَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ (٥)
وصف حال آنان كه علم تورات بر آنان نهاده شد (و بدان مكلف شدند) ولى آن را حمل نكردند (و خلاف آن عمل نمودند) در مثل به حمارى ماند كه بار كتابها بر پشت كشد (و از آن هيچ نفهمد و بهره نبرد)، آرى مثل قومى كه حالشان اين است كه آيات خدا را تكذيب كردند بسيار بد است و خدا هرگز ستمكاران را (به راه سعادت) رهبرى نخواهد كرد. (۵)
قُلْ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ هَادُوا إِنْ زَعَمْتُمْ أَنَّكُمْ أَوْلِيَاءُ لِلَّهِ مِنْ دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ (٦)
بگو: اى جماعت يهود، اگر پنداريد كه شما به حقيقت دوستداران خداييد نه مردم ديگر، پس تمنّاى مرگ كنيد اگر راست مىگوييد. (۶)
وَلا يَتَمَنَّوْنَهُ أَبَدًا بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ (٧)
و حال آنكه در اثر آن كردار بد كه به دست خود (براى آخرت خويش) پيش فرستادهاند ابدا آرزوى مرگ نخواهند كرد (بلكه از مرگ سخت ترسان و هراسانند) و خدا به (كردار) ستمكاران داناست. (۷)
قُلْ إِنَّ الْمَوْتَ الَّذِي تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلاقِيكُمْ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (٨)
بگو: عاقبت مرگى كه از آن مىگريزيد شما را البته ملاقات خواهد كرد و پس از مرگ به سوى خدايى كه داناى پيدا و پنهان است بازگردانيده مىشويد و او شما را به آنچه مىكردهايد آگاه مىسازد. (۸)
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِيَ لِلصَّلاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (٩)
اى كسانى كه ايمان آوردهايد، هر گاه (شما را) براى نماز روز جمعه بخوانند فى الحال به ذكر خدا بشتابيد و كسب و تجارت رها كنيد كه اين اگر بدانيد براى شما بهتر خواهد بود. (۹)
فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الأرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (١٠)
پس آن گاه كه نماز پايان يافت (بعد از ظهر جمعه باز در پى كسب و كار خود رفته و) روى زمين منتشر شويد و از فضل و كرم خدا (روزى) طلبيد، و ياد خدا بسيار كنيد تا مگر رستگار و سعادتمند گرديد. (۱۰)
وَإِذَا رَأَوْا تِجَارَةً أَوْ لَهْوًا انْفَضُّوا إِلَيْهَا وَتَرَكُوكَ قَائِمًا قُلْ مَا عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ مِنَ اللَّهْوِ وَمِنَ التِّجَارَةِ وَاللَّهُ خَيْرُ الرَّازِقِينَ (١١)
و اين مردم (سست ايمان) چون تجارتى يا لهو و بازيچهاى ببينند بدان شتابند و تو را در نماز تنها گذارند بگو كه آنچه نزد خداست (يعنى ثواب آخرت و بهشت ابد) بسيار براى شما از لهو و لعب و تجارت (هاى دنيا) بهتر است و خدا بهترين روزىدهنده است. (در شأن نزول آيه جابر روايت كرد كه قومى با رسول صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم نماز جمعه مىخواندند، آواز طبل كاروان تجارت شنيدند، همه از پى تجارت و صداى لهو طبل رفتند جز هشت يا دوازده تن. رسول صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم فرمود: اگر اين عده هم مىرفتند عذاب خدا بر امت نازل مىشد) (۱۱)